درمان پاچنبری یا Clubfoot با روش های متعددی صورت می گیرد. این معضل یکی از بیماری های مادرزادی است که در آن پای نوزاد به سمت داخل یا پایین چرخیده می شود. پاچمبری به صورت خفیف یا شدید قابل مشاهده است و در یک پا یا هر دوی آنها بروز پیدا می کند. نوزادانی که به این نوع نقص عضو مبتلا هستند، تاندون های پای آنها کوتاه تر از نوزادان معمولی است؛ از این رو پا فرم چرخیده ای به خود خواهد گرفت.
این بیماری اگر در زمان تولد درمان نشود، مشکلات بسیاری را برای کودکان به همراه خواهد داشت. امروزه به دلیل پیشرفت های پزشکی روش های نوینی برای درمان این مشکل مادرزادی پیشنهاد می شود که در ادامه مقاله قصد داریم درباره این متدهای درمانی اطلاعات کاربردی را در اختیار شما قرار دهیم.
آیا درمان پاچنبری ممکن است؟
بیماری های مادرزادی دارای انواع متفاوتی هستند که یکی از رایج ترین آنها clubfoot نام دارد. این بیماری نوعی نقص در پای نوزاد است که سبب چرخیدن پای او به سمت داخل می شود. طبق تحقیقات انجام شده در آمریکا از هر 1000 نوزاد یکی از آنها به این معضل مادرزادی دچار خواهد شد. همچنین پسران دو برابر بیشتر از دختران به این نقص عضو مبتلا می شوند.
در بسیاری از موارد خفیف پاچنبری بیماری به شمار نمی رود و کودک را از نظر سلامتی با هیچ مشکلی روبهرو نخواهد کرد. در موارد شدید و در صورت عدم درمان، این ضایعه ممکن است قسمتی از بیماری جدی اسپینا بیفیدا در نظر گرفته شود.
از آنجایی که این مشکل در بدو تولد دردی برای نوزاد ایجاد نمی کند، درمان آن به راحتی صورت خواهد گرفت. درمان پاچنبری باید حدود 1 الی 2 هفته بعد از زایمان صورت گیرد. این روش های درمانی شامل انجام حرکات کششی، استفاده از بریس های طبی، قالب گیری پا و در نهایت جراحی می شود.
تمامی روش های درمانی باید در همان ابتدای تولد روی نوزاد انجام گیرد؛ زیرا در این زمان استخوان پا نرم تر است و هر گونه درمان بدون جراحی سریع تر جواب می دهد. در صورتی که اقدامات لازم برای درمان نوزاد صورت نگیرد، پا تغییر شکل پیدا می کند و راه رفتن را برای او غیرممکن خواهد کرد.
تشخیص و درمان پاچنبری چگونه انجام می شود؟
برای درمان این مشکل ژنتیکی در ابتدا باید نوع و شدت آن تشخیص داده شود. از آنجایی که این معضل به صورت ژنتیکی رخ می دهد، هنوز دلیل مشخصی برای ابتلاء نوزاد به آن وجود ندارد. تشخیص این مشکل در زمان بارداری و قبل از به دنیا آمدن نوزاد از طریق سونوگرافی انجام می شود.
معاینه بالینی نوزاد یکی دیگر از روش های تشخیص این بیماری است. پزشک بعد از به دنیا آمدن نوزاد بر اساس فرم پا، شدت و نوع پاچنبری را تشخیص می دهد. پزشک ممکن است برای اطمینان کامل از این بیماری و درمان پاچنبری از رادیوگرافی پای نوزاد نیز استفاده کند.
درمان پاچنبری با چه روش هایی انجام می شود؟
بعد از تشخیص درست این بیماری و نوع آن پزشک باید هرچه سریع تر درمان را شروع کند؛ زیرا با گذشت زمان و رشد نوزاد این بیماری سبب عدم تحرک کودک و ایجاد درد در پای او خواهد شد. کودکانی که درمان پاچنبری روی آنها صورت نگرفته است، قادر به پوشیدن کفش نیستند و راه رفتن و ایستادن روی پاشنه پا برای آنها ممکن نخواهد شد.
جلوگیری از پاچنبری امکان پذیر نیست. با این حال مادران باردار با رعایت برخی از مسائل مانند عدم کشیدن سیگار یا مصرف داروهای بدون نسخه ممکن است خطر ابتلا نوزاد به این مشکل را کاهش دهند. انجام معاینات پزشکی برای کسانی که دارای سابقه خانوادگی این بیماری هستند، امری بسیار ضروری است. با این حال درمان پاچنبری با روش های زیر انجام می شود:
کشش عضلات پا و قالب گیری
انجام تمرینات کششی پا یکی از رایج ترین درمان های مناسب این بیماری است. در بیشتر موارد پیچیدگی های پا به سمت داخل با این نوع درمان به راحتی رفع می شود. درمان پا با کشش نیز از طریق چند متد متفاوت صورت می گیرد که بهترین آنها روش Ponseti نام دارد.
کشش عضلات پا باید در هفته اول بعد از تولد نوزاد انجام شود تا نتیجهبخش باشد. در روش Ponseti پزشک از قالب گچ برای نگه داشتن پای نوزاد در راستای درست استفاده می کند. در این روش هر هفته قالب گچ از پای نوزاد جدا می شود تا موقعیت پا مورد بررسی قرار گیرد.
از آنجایی که درمان پاچنبری نیاز به زمان دارد، این امر ممکن است تا چند ماه نیز به طول بیانجامد که زاویه پا به حالت نرمال و طبیعی خود برگردد. از آنجایی که پاچنبری بر اثر کوتاهی تاندون آشیل ایجاد می شود، پزشک باید با بستن قسمتی از تاندون که پاشنه پا را به عضله ساق پا متصل می کند، سبب رشد طبیعی تاندون شود. همچنین ممکن است عمل کوتاهی قبل از قالب گیری پای نوزاد نیز روی تاندون ها صورت گیرد.
روش فرانسوی
در این روش نیز پای کودک مانند روش پونستی کشیده می شود و توسط نوار چسب در موقعیت درست قرار می گیرد. بعد از قرارگیری نوار چسب یک آتل پلاستیکی روی نوار گذاشته می شود تا دامنه حرکتی بهبود پیدا کند.
کشش در این روش باید توسط فیزیوتراپیست و در هفته اول بعد از تولد نوزاد آغاز گردد. این روش باید هفته ای سه مرتبه تکرار شود تا بعد از 3 ماه بهبودی قابل مشاهده باشد. فیزیوتراپیست قادر است به والدین نوزاد نحوه صحیح انجام حرکات کششی با روش فرانسوی را آموزش دهد تا آنها به راحتی آن را در خانه انجام دهند. نوزادانی که با این روش تحت درمان قرار می گیرند، معمولا به عمل تنوتومی آشیل پا برای خم شدن مچ پا نیاز دارند.
مهاربند و بریس
استفاده از بریس یا مهاربندهای پا بعد از جدا کردن گچ از پای نوزاد ضروری است. همچنین نوزادان باید تا چندین ماه یا سال کفش های مخصوص بپوشند تا درمان پاچنبری سریع تر اتفاق بیفتد. از بریس ها باید قبل و بعد از انجام تمرینات کششی به طور مرتب استفاده شود.
جراحی
در صورتی که نوزاد به پاچنبری شدید دچار شده باشد و درمان هایی نظیر کشش پا، بریس و قالب گیری با گچ جوابگو نباشد، پزشک روش جراحی را پیشنهاد می دهد. جراح ارتوپد با کشیدن تاندون و همچنین استخوان بندی مجدد مفاصل پای نوزاد درمان پاچنبری را انجام می دهد.
در جراحی بیشتر ساختارهای نرم پا هدف قرار می گیرد. بعد از جراحی استفاده از گچ پا برای تثبیت موقعیت آن ضروری است. همچنین کفش مخصوص و بریس نیز باید برای جلوگیری از برگشت پاچنبری برای نوزاد استفاده شود.
نتیجه کلام…
درمان پاچنبری از طریق روش ها و متدهای متفاوتی انجام می شود که هر کدام از آنها با توجه به نوع این معضل و شدت آن صورت می گیرد. تمامی درمان ها باید در هفته اول الی دوم تولد نوزاد انجام شود تا نتیجه بخش باشد.
کشش عضلات با روش Ponseti و فرانسوی از جمله درمان های غیرجراحی این مشکل مادرزادی است. روش جراحی نیز در صورت عدم نتیجه بخش بودن پاچنبری انجام می شود. استفاده از بریس، قالب گیری پا با گچ، پوشیدن کفش های مخصوص و نوار چسب پا نیز در هر دو روش ضروری است.
Source: www.physio-pedia.com, www.familydoctor.org