آیا تا کنون نام تکنیک الکترومیوگرافی و یا همان نوار عصب و عضله را شنیده اید؟ شاید بتوان نام آزمایش را نیز روی آن گذاشت. این تکنیک یا آزمایش از قابلیت محاسبه و ثبت وضعیت و حالت های ماهیچه ها و عضله های بدن انسان برخوردار است. این فرآیند ثبت و ضبط در زمان انقباض و انبساط انجام می گیرد. ماهیچه نگار برقی، ابزار و وسیله انجام نوار عصب و عضله است. نتیجه هایی که از این تکنیک یا آزمایش به دست می آید، ماهیچه نگاشت نام می گیرد. روند اجرای الکترومیوگرافی شامل دو مرحله است: مرحله اول بررسی هدایت عصب و مرحله دوم سوزن الکترومیوگرافی است. نتیجه حاصل از نوار عصب و عضله می تواند بعد از آزمایش ارزیابی و بررسی شود؛ این بررسی باید توسط پزشک متخصص صورت گیرد. مدت زمان اجرای فرآیند نوار عصب و عضله، سی دقیقه تا شصت دقیقه خواهد بود. اگر علاقه مند به کسب اطلاعات بیشتر در حیطه انجام معاینه الکترومیوگرافی و آمادگی برای نوار عصب و عضله هستید، تا انتهای این مقاله را مطالعه کنید.
الکترومیوگرافی و یا نوار عصب و عضله چیست؟
الکترومیوگرافی (EMG) روشی است روشی است که به کمک آن، میزان سلامتی عضله ها و ماهیچه ها و وضعیت کلی آنها و هم چنین سلول های عصبی کنترل شده همین ماهیچه های بدن بررسی و ارزیابی می شود. نتایج حاصل از این روش می تواند نشان دهنده اختلالات موجود عصبی، اختلالات عملکرد عضله ها و مشکلات مربوط به منتقل شده سیگنال عصب به عضله باشد و در واقع آنها را تعیین و مشخص کند. سیگنال های الکتریکی به وسیله نورون های حرکتی منتقل می شوند و سبب منقبض شدن ماهیچه ها و عضله ها می شود. یک EMG این سیگنال ها را توسط دستگاه های کوچک با نام الکترود ترجمه می کند و سپس آنها را به نمودارها، فایل های صوتی و یا مقادیر عددی تبدیل می کند. این نتایج (نمودار، صدا و عدد) باید به وسیله فردی متخصص تفسیر شود.
در طول الکترومیوگرافی، فعالیت الکتریکی هر عضله ای به وسیله یک الکترود سوزنی ثبت و ضبط می شود. این الکترود به طور مستقیم در عضله و یا ماهیچه قرار می گیرد.
در بخش دیگر EMG ، برچسب های الکترودی مورد استفاده قرار می گیرند که روی پوست قرار داده می شوند و از این رو الکترود سطحی نامیده می شوند؛ این برچسب ها سرعت و توان سیگنال هایی که در حال حرکت بین دو یا چند نقطه هستند را اندازه می گیرد.
علت انجام تکنیک الکترومیوگرافی (نوار عصب و عضله)
اگر فردی علائم و نشانه هایی را در بدن خود احساس می کند که به احتمال زیاد اختلال عصبی و عضلانی را نشان می دهد و به همین دلیل به پزشک طب فیزیکی مراجعه کند. در این موقعیت امکان دارد که پزشک مورد نظر، تجویز EMG را توصیه کند. این علائم و نشانه ها عبارتند از :
1) مور مور شدن
2) بی حس شدن
3) ضعیف شدن عضلانی و در واقع ضعف ماهیچه ها
4) درد یا گرفتگی در ناحیه عضله ها و ماهیچه ها
5) درد مبهم و خاص در اندام ها
نتیجه حاصل از انجام الکترومیوگرافی (EMG) کمک می کند که برخی از بیماری ها تایید شوند و یا برخی از آنها رد شوند. این بیماری ها و شرایط عبارتند از :
1) اختلال عضلانی مثل دیستروفی عضلانی و یا پلی میوزیت
2) بیماری هایی مانند میاستنی گراویس که روی ارتباط بین عصب و عضله اثرگذار هستند.
3) اختلالاتی که روی اعصاب خارج از نخاع (اعصاب محیطی) اثر می گذارند. مثل سندرم تونل کاپ یا نوروپاتی محیطی
4) اختلالاتی که محل تاثیرگذاری آنها روی نورون های حرکتی مغز و یا نخاع است. مثل اسکلروز جانبی آمیوتروفیک یا فلج اطفال
5) اختلالاتی که روی ریشه عصبی اثر می گذارند. مثل فتق دیسک در ستون فقرات
چگونگی آمادگی برای نوار عصب و عضله
در ادامه به تعدادی از موارد اشاره می شود که در راستای آمادگی برای نوار عصب و عضله باید انجام گیرد. این اقدامات خود به چند دسته تقسیم می شوند.
غذا و دارو
اگر فردی برنامه ریزی برای انجام الکترومیوگرافی دارد باید از پزشک متخصص خود راجع به توقف داروهای تجویزی و یا بدون نسخه ای که در حال مصرف آنها است، سوال کند. این موضوع راجع به خودداری از مصرف برخی داروهای خاص، اهمیتی ویژه و دوچندان پیدا می کند و ضرورت بررسی آن را نشان می دهد.
رفتن به حمام
مدت زمان اندکی قبل از انجام معاینه و یا آزمایش الکترومیوگرافی، به حمام بروید و دوش بگیرید. به این ترتیب، سبب پاک شدن چربی ها از پوست خود خواهید شد. اما بهتر است که لوسیون و یا کرم مصرف نکنید.
سایر اقداماتی که بهتر است برای احتیاط انجام گیرد
متخصص مربوطه یعنی متخصص سیستم عصبی (متخصص مغز و اعصاب) اقدام به انجام الکترومیوگرافی (EMG) می کند باید شرایط و موقعیت های مختلف پزشکی فرد را بسنجد و شرایط خاص پزشکی را تشخیص دهد. به طور مثال:
1) اگر فرد از دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب و یا هر ابزار و وسیله پزشکی دیگری استفاده می کند.
2) اگر فرد در حال مصرف داروهایی است که خون را رقیق می کنند.
3) اگر فرد به هموفیلی مبتلا باشد؛ به این معنی که از یک اختلال رنج می برد که خون را لخته می کند و خون ریزی بلند مدت به وجود می آورد.
پیش از اجرای معاینه
در راستای آمادگی برای نوار عصب و عضله به احتمال زیاد از فرد مورد نظر درخواست می شود که پوشش لباس بیمارستان داشته باشد و روی میز معاینه به صورت درازکش قرار گیرد. جهت آمادگی برای نوار عصب و عضله، الکترودهای سطحی توسط متخصص مغز و اعصاب و یا تکنسین استفاده می شود. محل قرارگیری این الکترودها به ناحیه ای بستگی دارد که فرد در آن علائم را احساس می کند. متخصص مغز و اعصاب ممکن است با توجه به علائم فرد، به قرار دادن الکترودهای سوزنی در نواحی گوناگون بپردازد.
در طی اجرای معاینه
در حین معاینه در برخی موقعیت ها، جریان الکتریکی اندکی توسط الکترودهای سطحی انتقال پیدا می کنند؛ امکان دارد این حالت به صورت اسپاسم و یا پیچ خوردگی در فرد احساس شود. ممکن است الکترود سوزنی، درد و یا ناراحتی به وجود آورد که بعد از بیرون آوردن سوزن، برطرف خواهد شد.
در طول انجام این تکنیک، ارزیابی توسط متخصص نشان خواهد داد که عضله در حال استراحت، فعالیت الکتریکی دارد یا نه؛ یعنی فعالیتی که نباید در بافت عضلانی سالم احساس شود. همچنین میزان فعالیت را در زمان انقباض اندک ماهیچه، مشخص می کند.
متخصص مربوطه در موقعیت مناسب توصیه هایی راجع به استراحت و منقبض شدن عضله و یا ماهیچه به فرد خواهد داد. میزان تغییر وضعیت فرد طی معاینه که توسط متخصص توصیه می شود به این بستگی دارد که متخصص مغز و اعصاب به بررسی و ارزیابی کدام ماهیچه ها و اعصاب می پردازد.
اگر فرد نگران این است که طی معاینه، احساس درد و یا ناراحتی داشته باشد می تواند راجع به استراحت کوتاه با متخصص خود مشورت کند.
بعد از انجام معاینه
امکان به وجود آمدن کبود شدن موقت و اندک در محل مورد نظر (ناحیه ای که الکترود سوزنی وارد آن شده است) وجود دارد. این کبودی موقتی است و باید تا چند روز برطرف شود. اما اگر این وضعیت ادامه پیدا کرد باید به پزشک متخصص مراجعه کرد؛ زیرا این وضعیت غیرطبیعی است.
آنچه بهتر است در انتهای این مقاله بدانید
این مقاله به معرفی معاینه الکترومیوگرافی یا همان نوار عصب و عضله پرداخته است. این تکنیک به صورت کامل معرفی و تشریح شده است. پس از آن ضرورت انجام آن برای افراد ارائه شده است. در نهایت نیز چگونگی آمادگی برای نوار عصب و عضله و یا همان الکترومیوگرافی بیان شده است. در نهایت نیز اقداماتی که پیش، در حین و پس از اجرای این تکنیک باید انجام شود و همچنین شرایطی که باید برای افراد فراهم شود توضیح داده شده است.
